Περιβαλλοντική εκδρομή του σχολείου μας στα πλαίσια του προγράμματος "Καλλιστώ"

Για πρώτη χρονιά φέτος το σχολείο μας συμμετείχε στο Πρόγραμμα Ανοικτών Περιβαλλοντικών Τάξεων «Καλλιστώ», που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και από Εθνικούς πόρους.

Στόχοι του προγράμματος είναι η διασφάλιση άμεσης πληροφόρησης και η βιωματική προσέγγιση της γνώσης, μέσω της δυνατότητας επαφής των μαθητών Γυμνασίων και Λυκείων της χώρας με το περιβάλλον σε περιοχές αυξημένου περιβαλλοντικού και οικολογικού ενδιαφέροντος.
Επίσης, η ενεργή σύνδεση της σχολικής πράξης με το περιβάλλον σε όλες τις εκφάνσεις του και η ευαισθητοποίηση της σχολικής κοινότητας για τα προβλήματα που συνδέονται με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και η ενεργοποίηση για τη γενικότερη προσπάθεια αντιμετώπισής τους.

Στο πλαίσιο αυτό επιλέξαμε να επισκεφτούμε τον Εθνικό Δρυμό Πρεσπών για να θαυμάσουμε τη μοναδική βιοποικιλότητα του και επίσης να πληροφορηθούμε για το σημαντικό έργο του Μη Κυβερνητικού Οργανισμού «Αρκτούρος» στις εγκαταστάσεις του στο Νυμφαίο.
Οι συντάκτες του περιοδικού, μας περιγράφουν την εμπειρία τους.

Παρασκευή 23 Μαίου και αναχώρηση με όλα τα τυπικά μιας σχολικής εκδρομής, γέλια, πειράγματα, αστεία και ανυπομονησία.
Πρώτος σταθμός της εκδρομής μας ήταν οι υπαίθριες ζεστές πηγές των Θερμοπυλών. Ο κ. Στεφανής, ο εκπαιδευτής περιβαλλοντικής αγωγής, μας εξήγησε το φαινόμενο των θερμών πηγών, και η κ. Χατζημανώλη, εκπαιδεύτρια αισθητικής αγωγής, μας επισήμανε τις θεραπευτικές ιδιότητες των πηγών. Αφού πήραμε το λουτρό μας, συνεχίσαμε την πορεία μας μέσω Δομοκού προς το Θεσσαλικό κάμπο, που έμοιαζε από ψηλά σαν τεράστιο παζλ με χιλιάδες χρώματα και σχήματα αριστοτεχνικά τοποθετημένα.
Καταλήξαμε έξω από την Καλαμπάκα για καφεδάκι, θαυμάζοντας τη μεγαλοπρέπεια των Μετεώρων, με τα επιβλητικά μοναστήρια σαν αετοφωλιές στις κορφές τους.
Ανηφορίζοντας προς τα Γρεβενά, η θέα ήταν καταπληκτική! Ποτάμια με βαθύσκιωτα πλατάνια, λιβάδια με κατακόκκινες παπαρούνες, πράσινο σε όλες τις αποχρώσεις. Διασχίσαμε δάση από Μακεδονίτικες βαλανιδιές, ψηλά κέδρα, και μαύρο έλατο, χαρακτηριστικά δέντρα της περιοχής. Ανάλογα με το υψόμετρο και το έδαφος, άλλαζε και η βλάστηση. Τα γραφικά χωριουδάκια με τα πλίνθινα σπίτια ήταν απερίγραπτης ομορφιάς.

Την άλλη μέρα μετά από έναν καλό ύπνο και ένα πλούσιο πρωινό, πήραμε τα σάντουιτς που ετοίμασε ο Θωμάς και ξεκινήσαμε για τις Πρέσπες.
Οι Πρέσπες αποτελούν το φυσικό σύνορο τριών χωρών, της Ελλάδας, της Αλβανίας και των Σκοπίων. Από το 1974 είναι ο μεγαλύτερος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας, ένας σπάνιος υδροβιότοπος. Ο πυρήνας 50 τ.χιλ. προστατεύεται απόλυτα με τη συμφωνία των τριών Κρατών. Είναι χώρος κατοικίας και αναπαραγωγής για δεκάδες σπάνια υπό εξαφάνιση είδη πουλιών και για 1400 είδη ψαριών και χιλιάδων φυτών. Εκεί ζουν και αναπαράγονται περίπου 350 ζευγάρια πελεκάνων και αργυροπελεκάνων, αλλά και πολλά άλλα είδη, όπως κορμοράνοι και αγριόπαπιες.
Η ξενάγηση ξεκίνησε στον Άγιο Γερμανό, στον μικρό σταυροειδή ναό με τρούλο του 11ου αιώνα. Ο ναός είναι ζωγραφισμένος με εκπληκτικές τοιχογραφίες, που καλύπτουν μια συνέχεια 7 αιώνων βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής από άγνωστους ντόπιους καλλιτέχνες. Πιθανολογείται ότι υπήρχε σχολή Αγιογραφίας στην περιοχή με μεγάλη άνθηση. Η κ Χατζημανώλη μας εξήγησε την αρχιτεκτονική της εποχής, τις αλλαγές, αλλά και την ακουστική του ναού. Αμέσως μετά σταματήσαμε στο Κέντρο Ενημέρωσης Πρεσπών, που βρίσκεται στην άκρη του χωριού. Ενημερωθήκαμε για το οικοσύστημα των λιμνών και για τις περιβαλλοντικές δράσεις που γίνονται για την προστασία του οικοσυστήματος.
Επόμενος σταθμός της εκδρομής μας ήταν το παραλίμνιο χωριό Ψαράδες (εκεί ζουν οι τελευταίες μικρόσωμες αγελάδες). Περάσαμε την πλωτή γέφυρα με τα πόδια, προς το νησάκι του Αγ. Αχίλλειου.
Η ερειπωμένη αλλά επιβλητική Βασιλική του Αγ. Αχίλλειου, ήταν αφιέρωμα του Τσάρου Σαμουήλ, στο εφήμερο κράτος του πριν ηττηθεί από τον Βασίλειο Β’ το Βουλγαροκτόνο. Στη συνέχεια ανηφορίσαμε τα ανθισμένα αγριολίβαδα, και μετά από μια θαυμάσια πεζοπορία μιας ώρας περίπου ανάμεσα σε ανθισμένες φροξυλιές, αγριοτριανταφυλλιές (αρκουδόβατα) και καταπράσινες κρανιές ακούγοντας τα πουλιά να κελαηδούν, φτάσαμε στο μοναστήρι της Παναγίας. Μας ξενάγησαν και επιστρέψαμε πεζή στoυς Ψαράδες. Εκεί προμηθευτήκαμε τα ξακουστά φασόλια, μονοκαλλιέργεια σχεδόν στην περιοχή.
Αργότερα επιβιβασθήκαμε σε βάρκες και περάσαμε απέναντι στα ασκηταριά. Τα ασκηταριά είναι φυσικές σπηλιές στους κατακόρυφους βράχους με πολλές βραχογραφίες που μαρτυρούν έντονη ασκητική ζωή. Η ανάβαση σε ένα από αυτά ήταν πολύ κουραστική, (260 σκαλιά), ανταμειφθήκαμε όμως, όσοι το τολμήσαμε, από μια απερίγραπτη θέα. Αισθανθήκαμε δέος για το τι μπορεί να κάνει η πίστη.
Το απόγευμα γευματίσαμε και χορέψαμε στο εστιατόριο Χρυσή Καρδιά και μετά πήγαμε βόλτα στην Καστοριά για καφεδάκι.
Υπέροχη βραδιά! Πολύ καλή παρέα! Αργά το βράδυ η απόπειρα επιστροφής στο ξενοδοχείο με τα πόδια με αρχηγούς τους εκπαιδευτές μας, τον κ. Koκκινόπουλο και τον κ. Στεφανή στέφθηκε μερικώς με επιτυχία!!! (Ευτυχώς μας μάζεψαν με ταξί).

Την τρίτη μέρα της εκδρομής επισκεφτήκαμε το καταφύγιο του Λύκου που βρίσκεται στο χωριό Αετός. Ο Αρκτούρος είναι μη κυβερνητική οργάνωση και έχει σκοπό τη διάσωση του λύκου και της αρκούδας που απειλούνται με εξαφάνιση από την Ελληνική πανίδα. Από το 1998 έως το 2001 δημιούργησε το καταφύγιο του Λύκου, έναν ειδικό χώρο για την φιλοξενία αιχμάλωτων λύκων, που προέρχονται από κατασχέσεις και ζωολογικούς κήπους. Η αρχή για τη διάσωση των ζώων έγινε από το κέντρο περίθαλψης της Αίγινας. Η ξεναγός μας ενημέρωσε ότι οι λύκοι είναι εξαρτημένοι από τον άνθρωπο και δεν γνωρίζουν βασικούς μηχανισμούς επιβίωσης, ώστε δεν είναι σε θέση να ζήσουν σε φυσικό περιβάλλον. Μετά την περίθαλψη τους και την στείρωση τους μεταφέρονται σε ένα περιφραγμένο δάσος με βελανιδιές 70 στρεμμάτων, όπου θα ζήσουν την υπόλοιπη ζωή τους σε αγέλες των 5 έως 10 λύκων. Ανεβήκαμε έξω από τον περιφραγμένο χώρο και με λίγη ησυχία είδαμε έναν λύκο από κοντά. Στο χωριό Αετός βρίσκεται ακόμα το Κέντρο Αναπαραγωγής και επαναδιάδωσης του Ελληνικού ποιμενικού σκύλου. Σε έκταση 3 στρεμμάτων εξειδικευμένοι κτηνίατροι και βιολόγοι δημιούργησαν το κέντρο αναπαραγωγής καθαρόαιμου ποιμενικού. Μετά από δέκα χρόνια δόθηκαν σε κτηνοτρόφους δωρεάν 266 κουταβάκια και περιμένουν άλλοι 130 κτηνοτρόφοι να έρθει η σειρά τους για την φύλαξη των κοπαδιών.
Ο ποιμενικός σκύλος είναι μεγαλόσωμος, θαρραλέος, και επιθετικός για τα άγρια ζώα, με πυκνό τρίχωμα, άριστη όσφρηση, ακοή και όραση. Έχει ανεπτυγμένο το ένστικτο της προστασίας για το κοπάδι και είναι αφοσιωμένος στον τσοπάνη. Σήμερα ζουν στην Ελλάδα 3.000 ποιμενικοί σκύλοι.
Στη συνέχεια ανεβήκαμε με το πούλμαν στο Νυμφαίο, το οποίο το 2007 ανακηρύχτηκε το καλύτερο χωριό σε φυσική ομορφιά. Τόπος και σπίτια βρίσκονται σε πλήρη αρμονία. Το χωριό, αντιπροσωπεύοντας την Ελλάδα σε παγκόσμιο διαγωνισμό της Unesco, διεκδικεί το βραβείο «Mελiνα Μερκούρη» για την καλύτερη διαχείριση στην Υφήλιο πολιτιστικού αποθέματος και φυσικού περιβάλλοντος.
Περπατήσαμε για το καταφύγιο της Αρκούδας ανάμεσα σε πανύψηλες οξιές. Ένας χώρος 50 στρεμμάτων περιφραγμένος, φιλοξενεί αρκούδες από πού γλίτωσαν από την αιχμαλωσία ... αρκούδες χορεύτριες .... Τα συναισθήματα ανάμικτα ...
Θλίψη πως καταντήσαμε ένα δυνατό άγριο και ανεξάρτητο ζώο, να συμπεριφέρεται σαν αργόσχολη νωχελική κυρία! Αλλά και χαρά που γλίτωσαν τα βασανιστήρια και τον εξευτελισμό και ΕΛΠΙΔΑ για τις περίπου 250 αρκούδες που ζουν και αναπαράγονται ελεύθερες στην Πίνδο.

Ξεχείλισα από συναισθήματα για αυτό το ευγενικό ζώο που κινδυνεύει να εξαφανιστεί! Έγραψα λοιπόν για την Μπάρμπαρα, την αρκούδα που υιοθέτησε το σχολείο μας για έναν χρόνο.
«ΜΠΑΡΜΠΑΡΑ… Γκρίζα Αρκούδα!
Να είσαι περήφανη και ας είναι το είδος σου προς εξαφάνιση!
Εσύ πάλεψες, κατέβηκες στα χωριά, έκανες ζημιές, κατέστρεψες αμπέλια, χάλασες μελίσσια, απείλησες… Και όλα αυτά για να ζήσεις, εσύ και το είδος σου! Αφού άλλοι σου χάλασαν εσένα πρώτα το σπίτι σου και το περιβάλλον σου. Πάλεψες, αιχμαλωτίσθηκες και ίσως νικήθηκες!
ΕΓΩ, ο άνθρωπος νιώθω ντροπή, γιατί ΕΓΩ, ο άνθρωπος χάλασα το σπίτι σου και το περιβάλλον σου! ΕΓΩ ο άνθρωπος χαλάω το δικό μου σπίτι και το σπίτι των παιδιών μου! ΕΓΩ ο άνθρωπος έκαψα το δάσος το δικό σου, αλλά και το δικό μου!
Νιώθω ντροπή…. Σου υπόσχομαι όμως έστω και τώρα ότι θα παλέψω να σωθεί το δικό σου σπίτι, που είναι και η ανάσα των δικών μου παιδιών!»

Το απόγευμα της ίδιας μέρας επισκεφτήκαμε την παλιά πόλη της Kαστoριάς θαυμάζοντας τα παλιά αρχοντικά, με τα σαχνισιά (χτιστοί εξώστες) και τους ολάνθιστους φροντισμένους κήπους, που μαρτυρούν την αγάπη των κατοίκων για τον τόπο τους!
Μετά το δείπνο ακολούθησε βραδιά αστρονομίας με τον κ. Κοκκινόπουλο. Εντοπίσαμε τη μεγάλη και τη μικρή Άρκτο, τη σχέση της με τον Πολικό αστέρα και τον προσανατολισμό! Μαγεία!



Την ημέρα της επιστροφής, επισκεφτήκαμε το Δισπηλιό, όπου έγινε αναπαράσταση του παραλίμνιου νεολιθικού οικισμού. Ξεναγηθήκαμε και ενημερωθήκαμε αναλυτικότερα από την κ. Βέλλη, την εκπαιδεύτριά μας, πώς ζούσαν οι πρόγονοι μας την προϊστορική εποχή.

Γεμάτη η ψυχή και τα μάτια μας πήραμε το δρόμο του γυρισμού, σταματήσαμε στην Ελασσόνα για το τελευταίο γεύμα της εκδρομής.
Εκεί με αφορμή την έκπληξη που ετοίμασαν οι καθηγητές με αφορμή τα γενέθλια της Νάντιας, τα συναισθήματα μας ξεχείλισαν για όλα αυτά που ζήσαμε μαζί, όχι μόνο στην εκδρομή, αλλά και για όσα ζήσαμε με τους καθηγητές και συμμαθητές τα δύο αυτά δημιουργικά χρόνια .....
Απ’ την καρδιά μου ευχαριστώ,



Σχορετσιανίτη Λίτσα.